Παρασκευή 5 Απριλίου 2013

Fyodor Dostoevski - Το Υπόγειο

 Εν όψει της θεατρικής παράστασης του ομώνυμου έργου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, θα ήθελα να αναφερθώ στο βιβλίο του Ρώσου συγγραφέα που διάβασα πριν από μερικούς μήνες.

 Το βιβλίο αυτό γράφτηκε το 1864, όταν ο Ντοστογιέφσκι επέστρεψε στη Ρωσία, έχοντας χάσει όλα του τα χρήματα σε χαρτοπαιξίες και βρήκε τη γυναίκα του βαριά άρρωστη στο κρεβάτι. 

 Το μόλις 126 σελίδων έργο θέτει θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα κι όλα από ένα σκοτεινό υπόγειο. Είναι καλύτερο για έναν άνθρωπο να βασανίζεται έχοντας υψηλό φρόνημα ή να επιδιώκει την ευτελή ευτυχία;

 Εδώ τίθεται το πρόβλημα της αιώνιας σύγκρουσης ανάμεσα στη λογική και το συναίσθημα, προβάλλοντας την προσβολή ως ένα εξαγνιστικό μέσο για να δούμε την αλήθεια όπως πραγματικά είναι.

 Ο ήρωας "ξεγυμνώνεται" από κάθε "υψηλό" αίσθημα με οδυνηρό τρόπο και διερωτάται τι σημαίνει δειλία και τι ηρωισμός. Παρακάτω ακολουθεί ένα μικρό απόσπασμα από την τελευταία σελίδα του βιβλίου:

 "Αφήστε μας μόνους χωρίς βιβλία κι αμέσως θα πελαγώσουμε, θα τα μπερδέψουμε. Δε θα ξέρουμε πού να στηριχτούμε και σε τι να αφοσιωθούμε, δε θα ξέρουμε τι πρέπει να αγαπήσουμε και τι να μισήσουμε, τι πρέπει να εκτιμήσουμε ή να περιφρονήσουμε. Βαριόμαστε ακόμη και που είμαστε άνθρωποι, άνθρωποι με σάρκα και οστά αληθινά, ντρεπόμαστε γι' αυτό και το θεωρούμε ατιμία μας.

 Γυρεύουμε να γίνουμε ένας τύπος γενικού ανθρώπου που δεν υπήρξε ποτέ. Είμαστε πεθαμένοι μόλις γεννηθούμε και χρόνια και χρόνια μας γεννούν πατέρες που δεν είναι ζωντανοί, μια κατάσταση που μας ευχαριστεί όλο και πιο πολύ. Μας αρέσει. Σε λίγο, θα επινοήσουμε κάποιο τρόπο για να γεννιόμαστε από μια ιδέα."

του Θοδωρή Μπόνη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου